Danıştay İdari Dava Dairleri Kurulu, Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının ''Haftalık Ders Çizelgesi'' tablolarının, tüm okul türleri bakımından (Fen Liseleri hariç) Biyoloji Dersinin 3 saatten 2 saate indirilmesine ilişkin kararına açılan davayı sonuçlandırdı.
Düzenlemeyi hukuka uygun bulan Daire Kararı onandı.
Daire red kararında şu hususlara vurgu yaptı:
Toplam biyoloji dersi değişmemektedir.
Ortaöğretim kurumlarında uygulanmakta olan ortak ve seçmeli derse ait öğretim programlarının, 2016 yılı Eylem Planı ile Onuncu Kalkınma Planının ''Öncelikli Dönüşüm Programları'' çerçevesinde değerlendirilmesi, sadeleştirilmesi, güncellenmesi ve geliştirilmesi çalışmaları doğrultusunda, davaya konu Talim Terbiye Kurulu kararı ile haftalık ders çizelgelerinde de güncelleme yapıldığı, tüm okul türleri bakımından (Fen Liseleri hariç) Biyoloji Dersinin 3 saatten 2 saate indirilmesine karar verildiği ve 9 ile 10. sınıflarda 2'şer saat Biyoloji dersinin yer aldığı; bununla birlikte; güncellenen öğretim programı dikkate alınmak suretiyle haftalık ders çizelgesinde 11 ve 12. sınıflarda 4'er saat olmak üzere, seçmeli biyoloji derslerine yer verilmiş olup; ortaöğretim programının tamamında toplam 12 saat olan biyoloji ders saatinde bir değişiklik yapılmamıştır.
Talim Terbiye Kurulu bilimsel karar vermektedir.
Alanında uzman akademisyenlerden oluşan, bilimsel, danışma ve inceleme organı olan, Talim Terbiye Kurulunca bilimsel kriterlerin, ülkenin ihtiyaçlarının, çağın gereklerinin ve 2016 yılı Eylem Planı ile Onuncu Kalkınma Planının ''Öncelikli Dönüşüm Programları'' çerçevesinde güncellenen öğretim programının kazanımlarının dikkate alınması suretiyle, Ortaöğretim Genel Müdürlüğü, Din Öğretimi Genel Müdürlüğü ve Mesleki ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğünün ilgili yazıları değerlendirilerek tesis edildiği anlaşılan dava konusu işlemin, gelişen ve değişen bir bilim olan eğitim bilimindeki gelişmelerin takip edilmesi ve biyoloji eğitiminde etkinlik ve verimliliğin arttırılması amacı taşıdığı, üst hukuk normlarına ve Türk Milli Eğitiminin temel ilkelerine uygun olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
T.C.
DANIŞTAY
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No: 2021/1880
Karar No: 2022/36
TEMYİZ EDEN (DAVACI) : . Sendikası (.)
VEKİLİ: Av. .
KARŞI TARAF (DAVALI) : . Bakanlığı
VEKİLİ: Hukuk Müşaviri .
İSTEMİN KONUSU:
Danıştay Sekizinci Dairesinin 16/03/2021 tarih ve E:2018/501, K:2021/1554 sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem:
Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının. tarih ve . sayılı ''Milli Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumları Haftalık Ders Çizelgesi'' konulu kararının ve bu kararın eki olan ''Haftalık Ders Çizelgesi'' tablolarının, tüm okul türleri bakımından (Fen Liseleri hariç) Biyoloji Dersinin 3 saatten 2 saate indirilmesine ilişkin kısmının iptali istenilmiştir.
Daire kararının özeti:
Danıştay Sekizinci Dairesinin 16/03/2021 tarih ve E:2018/501, K:2021/1554 sayılı kararıyla;
1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu'nun "Genel amaçlar" başlığını taşıyan 2. maddesinin 1. fıkrasının 3. bendi, 6., 13., 14., 28. ve 29. maddeleri, 652 sayılı Milli Eğitim Bakanlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname'nin dava konusu işlem tarihi itibarıyla yürürlükte bulunan 1. ve 28. maddeleri, 07/09/2013 tarih ve 28758 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği'nin ''Ortaöğretim kurumlarının amaçları'' başlığını taşıyan 7. maddesi hükümlerine yer verilerek,
Her ne kadar dava konusu işlemden sonra Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının . tarih ve . sayılı kararı ile kabul edilen davaya konu ''Haftalık Ders Çizelgesi''nin, (Güzel Sanatlar Lisesi ve Spor Lisesi Haftalık Ders Çizelgeleri hariç) Milli Eğitim Bakanlığı Talim Terbiye Kurulu Başkanlığının . tarih ve . sayılı kararıyla; Güzel Sanatlar Lisesi Haftalık Ders Çizelgesinin, Milli Eğitim Bakanlığı Talim Terbiye Kurulu Başkanlığının . tarih ve . sayılı kararıyla; Spor Lisesi Haftalık Ders Çizelgesinin Milli Eğitim Bakanlığı Talim Terbiye Kurulunun . tarih ve . sayılı kararıyla 2018- 2019 eğitim ve öğretim yılından itibaren uygulamadan kaldırılmasına karar verilmişse de, yeni düzenlemede de tüm okul türleri bakımından (Fen Liseleri hariç) Biyoloji Dersinin 9 ve 10. sınıflarda 2'şer saat olduğu anlaşıldığından, dava sebeplerinin ortadan kalkmadığı ve davaya konu edilen kararın hukuka uygunluk denetiminin yapılması gerektiğinin anlaşıldığı;
İdarenin yetkilerini kullanırken ve görevlerini yerine getirirken egemen olan ilkeler ve Türk Milli Eğitiminin temel ilke ve kuralları bir bütün olarak değerlendirildiğinde; 1739 sayılı Kanun ve 652 sayılı Kanun Hükmünde Kararname gereği; eğitim sistemini, eğitim ve öğretim plan ve programlarını hazırlatmak, hazırlananları incelemek veya inceletmek, araştırmak ve geliştirmenin Milli Eğitim Bakanlığı Talim Terbiye Kurulunun görev ve yetkileri arasında olduğu; Milli Eğitim Bakanlığının bu görev ve yetkisini, üst hukuk normlarına ve Türk Milli Eğitiminin temel ilke ve kurallarına uygun kullanıp kullanmadığının yargısal olarak denetlenmesinin hukuk devleti ilkesinin gereği olduğu;
Diğer bir anlatımla; bir kamu hizmeti olan eğitim öğretim hizmetinin yürütülmesinden, gözetim ve denetiminden, eğitim ve öğretim programlarının hazırlanması, uygulanması ve güncellenmesinden asıl olarak sorumlu olan . Bakanlığının, davaya konu haftalık ders çizelgesinin hazırlanmasında, Türk Milli Eğitiminin temel ilkelerini, Milli Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği'nde kurala bağlanan ortaöğretim kurumlarının amaçlarını bilimsel ve teknik esasları dikkate almasının gerektiği;
Ortaöğretim kurumlarında uygulanmakta olan ortak ve seçmeli derse ait öğretim programlarının, 2016 yılı Eylem Planı ile Onuncu Kalkınma Planının ''Öncelikli Dönüşüm Programları'' çerçevesinde değerlendirilmesi, sadeleştirilmesi, güncellenmesi ve geliştirilmesi çalışmaları doğrultusunda, davaya konu Talim Terbiye Kurulu kararı ile haftalık ders çizelgelerinde de güncelleme yapıldığı, tüm okul türleri bakımından (Fen Liseleri hariç) Biyoloji Dersinin 3 saatten 2 saate indirilmesine karar verildiği ve 9 ile 10. sınıflarda 2'şer saat Biyoloji dersinin yer aldığı; bununla birlikte; güncellenen öğretim programı dikkate alınmak suretiyle haftalık ders çizelgesinde 11 ve 12. sınıflarda 4'er saat olmak üzere, seçmeli biyoloji derslerine yer verilmiş olup; ortaöğretim programının tamamında toplam 12 saat olan biyoloji ders saatinde bir değişiklik yapılmadığı;
Bu bağlamda; alanında uzman akademisyenlerden oluşan, bilimsel, danışma ve inceleme organı olan, Talim Terbiye Kurulunca bilimsel kriterlerin, ülkenin ihtiyaçlarının, çağın gereklerinin ve 2016 yılı Eylem Planı ile Onuncu Kalkınma Planının ''Öncelikli Dönüşüm Programları'' çerçevesinde güncellenen öğretim programının kazanımlarının dikkate alınması suretiyle, Ortaöğretim Genel Müdürlüğü, Din Öğretimi Genel Müdürlüğü ve Mesleki ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğünün ilgili yazıları değerlendirilerek tesis edildiği anlaşılan dava konusu işlemin, gelişen ve değişen bir bilim olan eğitim bilimindeki gelişmelerin takip edilmesi ve biyoloji eğitiminde etkinlik ve verimliliğin arttırılması amacı taşıdığı, üst hukuk normlarına ve Türk Milli Eğitiminin temel ilkelerine uygun olduğu sonucuna ulaşıldığı gerekçesiyle, davanın reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI:
Davacı tarafından, yapılan değişikliğin bilimsellikten uzak olduğu; idarenin takdir yetkisinin sınırsız olmadığı, keyfi kullanılamayacağı; ders saati değişiminin il içi yer değiştirmelerinin sone erdiği, il dışı yer değiştirmelerin ise başlayacağı bir dönemde yapılmasının norm kadroyu da etkilediği ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI:
Davalı idare tarafından, istemin reddi gerektiği savunulmaktadır.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ DÜŞÜNCESİ:
Dava konusu işlem tesis edilmeden önce somut bilimsel bir tespit ve değerlendirme yapıldığı ortaya konulamadığından, işlemin, idari işlemlerin hukuki sebeplere ve bilimsel gerekçelere dayanması yönündeki hukukun genel ilkelerine, Anayasa'ya ve diğer üst hukuk normlarına aykırı olduğu anlaşılmaktadır. Öte yandan, eğitim bilimi değişen ve gelişen bir bilim olmakla birlikte, Biyoloji eğitiminde etkinlik ve verimliliğin arttırılması amacı ile öğrencilerin ilgi ve yönelimlerine göre seçebilecekleri seçmeli Biyoloji dersleri dışında, ortak alanda temel Biyoloji eğitiminin verildiği Biyoloji dersi saatinin azaltılması arasında da çelişki olduğu açık olduğundan, davacının temyiz isteminin kabulü ile Daire kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Danıştay dava dairelerinin nihai kararlarının temyizen incelenerek bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan;
"a) Görev ve yetki dışında bir işe bakılmış olması,
b) Hukuka aykırı karar verilmesi,
c)Usul hükümlerinin uygulanmasında kararı etkileyebilecek nitelikte hata veya eksikliklerin bulunması" sebeplerinden birinin varlığı halinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1.Davacının temyiz isteminin reddine,
2.Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin Danıştay Sekizinci Dairesinin temyize konu 16/03/2021 tarih ve E:2018/501, K:2021/1554 sayılı kararının ONANMASINA,
3.Kesin olarak, 19/01/2022 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi.
KARŞI OY
X-İdari işlemlerin bir sebebe ve gerekçeye dayalı olması hukukun genel ilkelerinden olup, bu ilke genel anlamda düzenleme veya işlem tesis eden idareyi, uyguladığı ve düzenleme yaptığı alanda, doğru ve anlamlı olgular ortaya koymaya ve bilimsel gerekçeleri tespit etmek suretiyle, bilimsel gerekçelere uygun hareket etmeye zorlar.
İdarenin yetkilerini kullanırken ve görevlerini yerine getirirken egemen olan ilkeler ve Türk Milli Eğitiminin temel ilke ve kuralları bir bütün olarak değerlendirildiğinde; 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu ve 652 sayılı Milli Eğitim Bakanlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname gereği; eğitim sistemini, eğitim ve öğretim plan ve programlarını hazırlatmak, hazırlananları incelemek veya inceletmek, araştırmak, geliştirmek Milli Eğitim Bakanlığı Talim Terbiye Kurulunun görev ve yetkileri arasındadır. Milli Eğitim Bakanlığının bu görev ve yetkisini, üst hukuk normlarına ve Türk Milli Eğitiminin temel ilke ve kurallarına uygun kullanıp kullanmadığının yargısal olarak denetlenmesi hukuk devleti ilkesinin gereğidir.
Dava konusu işlemin tesis edilmesine temel teşkil eden gerekliliklerin, hukuki ve bilimsel olması zorunlu olmakla birlikte, bu gerekliliklerin ve bu yönde yapılan bilimsel çalışmaların ortaya konulamaması idari işlemi hukuka aykırı kılacaktır.
Diğer bir anlatımla; bir kamu hizmeti olan eğitim öğretim hizmetinin yürütülmesinden, gözetim ve denetiminden, eğitim ve öğretim programlarının hazırlanması, uygulanması ve güncellenmesinden asıl olarak sorumlu olan Milli Eğitim Bakanlığının, davaya konu haftalık ders çizelgesinin hazırlanmasında, Türk Milli Eğitiminin temel ilkelerini, Milli Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği'nde kurala bağlanan ortaöğretim kurumlarının amaçlarını bilimsel ve teknik esasları dikkate alması gerekmektedir.
Bu bağlamda; dava konusu işlem tesis edilmeden önce somut bilimsel bir tespit ve değerlendirme yapıldığı ortaya konulamadığından, işlemin, idari işlemlerin hukuki sebeplere ve bilimsel gerekçelere dayanması yönündeki hukukun genel ilkelerine, Anayasa'ya ve diğer üst hukuk normlarına aykırı olduğu anlaşılmaktadır. Diğer bir anlatımla, Türk Milli Eğitiminin temel ilkelerinden olan bilimsellik ilkesine dayanılmaksızın, eğitim bilimi yönünden gerekliliği ortaya konulmadan tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Öte yandan, eğitim bilimi değişen ve gelişen bir bilim olmakla birlikte, Biyoloji eğitiminde etkinlik ve verimliliğin arttırılması amacı ile öğrencilerin ilgi ve yönelimlerine göre seçebilecekleri seçmeli Biyoloji dersleri dışında, ortak alanda temel Biyoloji eğitiminin verildiği Biyoloji dersi saatinin azaltılması arasında da çelişki olduğu açıktır.
Açıklanan nedenlerle, davacının temyiz isteminin kabulü ile temyize konu kararın bozulması gerektiği oyuyla, karara katılmıyorum.
